Ik heb een zwak voor ontdekkingsreizigers en zeevaarders. Een heel schap in mijn boekenkast is gereserveerd voor boeken over piraten en zeerovers, over Darwin en zijn Beagle, over de West-Indische Compagnie, over vrouwelijke ontdekkingsreizigers zoals Alexandrine Tinne, en over Christoffel Columbus. Ik ben gefascineerd door hun drijfveren, hun denkbeelden en hun ervaringen.

Nou vind ik het al best spannend om met een catamaran de woeste zee tussen San Andres en Providencia te trotseren, of om een klein bootje naar Frans-Guyana te nemen zonder te weten wat je aan de overkant van de rivier zult aantreffen. Hoe moet dat dan in vredesnaam geweest zijn in de tijd dat men dacht dat de wereld ophield ter hoogte van de Canarische eilanden? Toen er geen Google Maps was om even te kijken waar je bent, geen TripAdvisor om te checken of het de moeite waard is, geen HostelWorld om alvast je onderkomen te boeken en geen WhatsApp om even die Couchsurfhost te contacten dat je onderweg bent? Eerlijk gezegd, ik kan het me niet voorstellen. Mijn eigen kleine ontdekkingsreisjes zijn peanuts bij de avonturen van toen.

In de voetsporen van Columbus

Ik heb een zwak voor historische plaatsen, ja. Ik wil met mijn voeten op dezelfde plek staan, uitkijken over dezelfde zee, mijn hand leggen op de boom die het ooit allemaal nog meemaakte. Van dat soort dingen word ik gelukkig. En nu, nu ging ik een zeer bijzondere historische plek bezoeken! In de voetsporen van Christoffel Columbus…

Admiraal Columbus is natuurlijk niet de minste onder de ontdekkingsreizigers. In 1492 besloot hij de onoverbrugbaar geachte Atlantische Oceaan over te steken, in de overtuiging Indië te bereiken. Met de schepen Pinta, Niña en Santa Maria, en een man of honderd, zette hij koers richting westen. Hij stuitte op de Bahama’s en Cuba voordat de Santa Maria aan de grond liep voor de kust van Hispaniola. Met de wrakstukken werd het fort La Navidad gebouwd, in wat nu Haïti is. Columbus liet 39 manschappen achter en voer terug om het Spaanse koningspaar enthousiast te vertellen over zijn ontdekking van het met goud bezaaide Azië (dacht hij).

Met zeventien schepen en meer dan duizend man vertrok hij een paar maanden later weer om zijn ontdekking voor Spanje in bezit te nemen. Hij trof La Navidad verwoest aan, en zijn manschappen dood. Iets verderop, in wat nu heet de Dominicaanse Republiek, stichtte hij op 2 januari 1494 de eerste kolonie in de Nieuwe Wereld: La Isabela, genoemd naar de Spaanse koningin. Het was een ommuurd dorp, met een kerk, magazijn, uitkijktoren, hutjes en enkele stenen huizen, waaronder dat van de Admiraal op de mooiste plek met uitzicht op zee. Van hieruit zou hij China en het schatrijke Japan gaan verkennen (dacht hij).

De kolonie was geen lang leven beschoren. Na veel tegenslagen, en hevige weerstand door de oorspronkelijke bewoners, de Taíno, werd La Isabela in 1497 verlaten. De overgebleven kolonisten verhuisden naar de andere kant van het eiland, naar het door Columbus’ broer Bartolomeo gestichte Nueva Isabela, later herbouwd als Santo Domingo. Columbus ging met een beschadigde reputatie terug naar Spanje. Het duurde twee jaar voordat hij weer toestemming kreeg naar de kolonie terug te keren. Voor de Taíno was het iets dramatischer dan reputatie-schade. Door moord, slavernij en meegebrachte ziektes, waren zij al grotendeels uitgeroeid.

La Isabela dus, de allereerste nederzetting in de Nieuwe Wereld. Begin van ontzettend veel ellende, van goudkoorts en uitbuiting, van  uitroeiing van de indianenpopulatie, van de bezetting van het complete gebied, van de aanleg van plantages en invoer van Afrikaanse slaven. Ook begin van het Latijns-Amerika zoals we het nu kennen, met een mix aan culturen en volkeren en geïntroduceerde soorten zoals banaan, suikerriet en koffie . La Isabela, uit de film “1492: Conquest of Paradise“, ik ging er eindelijk heen!

La Isabela, ik was er!

Ik had namelijk het geluk deze kerst in Puerto Plata te zijn, een heel stuk dichterbij La Isabela dan Santo Domingo, waar ik drie jaar eerder resideerde. Volgens de mevrouw van de uitjes had ik geluk, La Isabela was namelijk onderdeel van de allermooiste tour die ze in de aanbieding had. “Voordat je begint aan deze gezellige boottocht breng je eerst een bezoek aan La Isabela.”

Enkele dagen later lees ik vol verwachting in de bus de zeer beknopte informatie over La Isabela in mijn Lonely Planet nog even na. Het komt erop neer dat er zo goed als niks meer te zien is. Een steentje hier en daar, wat fundamenten, iets wat ooit een kerkhof was. Het zal me worst wezen, het is wel La Isabela! Wanneer de bus stopt worden we gesommeerd uit te stappen en direct over te stappen in het bootje dat ligt te wachten. In de boot vraag ik onze gids enigszins bezorgd of we dan misschien zo meteen nog ergens even aan wal gaan voor La Isabela? “La Isabela? Daar was je net, daar stapte we in het bootje. Nee daar stoppen we al vijf jaar niet meer, niks te zien hoor, het museum is naar Santo Domingo verhuisd. Nee we komen hier ook niet meer terug straks.” Ploink. Ik weet niet hoe je het anders moet omschrijven. Met stomheid geslagen.

Snel heb ik nog een foto gemaakt van de verdwijnende kust. La Isabela, daar was ze, in de verte…Ik was er, maar ik wist het niet…

Via onderstaand filmpje (Spaans) heb ik nog een beetje kunnen kijken wat ik dus níet gezien heb: